Сўнгги вақтларда ижтимоий тармоқларда мобил қурилмаларнинг IMEI-кодларини рўйхатдан ўтказиш нархи $30–40 дан $100–400 гача кўтарилгани ҳақида хабарлар тарқалмоқда. Божхона қўмитаси бу борада изоҳ берди.
Идора маълумотига кўра, IMEI-кодларни рўйхатдан ўтказиш учун тўлов Базавий ҳисоблаш миқдорининг 20 фоизини (75 минг сўм) ташкил этади. Ушбу тўлов миқдорида ҳеч қандай ўзгариш бўлмаган.
“Эҳтимол, бундай миш-мишларни ноқонуний йўллар билан мобил қурилмаларни олиб кираётган шахслар тарқатаётгандир. Улар телефонларнинг юқори нархини UzIMEI тизими билан оқлашга уринишмоқда.
Эслаб қолинг, агар сиз сотиб олаётган телефон мамлакатга қонуний олиб кирилган бўлса, у ҳолда ундаги SIM-карталар сони ёки электрон SIM-карта мавжудлигидан қатъи назар, IMEI-кодлари импортёр томонидан аллақачон рўйхатдан ўтказилган бўлади”, — дейилади Божхона қўмитаси хабарда.
Масалан, жорий йилда Ўзбекистонга қиймати 188 миллион АҚШ долларига тенг бўлган 1 миллион 813 мингдан ортиқ телефонлар расмий равишда олиб кирилган. Шу билан бирга, ноқонуний олиб кириш ҳолатлари ҳам учрамоқда. Жорий йилнинг шу кунгача бўлган даврида божхона органлари томонидан қиймати 16,4 миллиард сўмга тенг бўлган 44 мингдан ортиқ телефонларнинг ноқонуний олиб кирилиши олди олинган.
Агар телефон ноқонуний олиб келинган ёки декларация қилинмаган бўлса, унинг IMEI-кодини рўйхатдан ўтказишда қурилманинг божхона қийматидан 30% миқдорида ягона божхона тўлови ундирилади.
“Масалан, агар сиз норасмий манбадан $1000 га телефон сотиб олган бўлсангиз ва у ҳали тизимда рўйхатдан ўтмаган бўлса, у UzIMEI тизимида фақат $300 миқдоридаги ягона божхона тўлови тўланганидан сўнг рўйхатдан ўтказилади. Яъни, бу 30% тўлов кўп ҳолларда IMEI рўйхатдан ўтказиш тўлови сифатида нотўғри талқин қилинмоқда, аслида эса бу ягона божхона тўловидир”, — дейилади Қўмита хабарида.
Фуқароларга мобил қурилмаларни олиб киришда уларни йўловчи божхона декларациясида, барча IMEI-кодлари билан бирга кўрсатиш тавсия этилади. Бир неча телефонни божхона тўловларини тўлаган ҳолда эркин олиб киришга рухсат этилади.
Шунингдек, телефонларни фақат расмий дўконлардан сотиб олиш ва IMEI-кодлари рўйхатга олинганлигини албатта текшириш тавсия этилади.
“Агар сиз харид қилаётган телефон тизимда умуман рўйхатдан ўтмаган бўлса ёки фақат битта SIM-карта учун рўйхатдан ўтган бўлса, электрон SIM эса рўйхатдан ўтмаган бўлса — бу телефон ноқонуний олиб кирилган ёки декларация қилинмаган деган аниқ белги”, — дея тушунтириш берди Қўмита.
Изоҳ